POLIVAGAL TEORI VE SINIR SISTEMI

Polivagal Teori, 1990'ların başında Stephen Porges tarafından önerilen otonom sinir sistemi (OSS) teorisidir. Bu teori, OSS'nin üç farklı sinir devresinden oluştuğunu belirtir: ventral vagal devre, sempatik sinir sistemi (SSS) ve dorsal vagal devre. Bu devrelerin her biri, vücudun strese ve tehlikeye verdiği farklı tepkilerden sorumludur.

Ventral vagal devre, vücudun "dinlen ve sindir" tepkisinden sorumludur. Bu devre, vücut güvende ve rahat olduğunda aktif hale gelir. Ventral vagal devre aktif olduğunda, kalp atış hızı yavaşlar, kan basıncı düşer ve sindirim sistemi düzgün çalışabilir.

Sempatik sinir sistemi, vücudun "savaş ya da kaç" tepkisinden sorumludur. Bu devre, vücut stres altında veya tehlikede olduğunda aktif hale gelir. Sempatik sinir sistemi aktif olduğunda, kalp atış hızı artar, kan basıncı yükselir ve vücudun kasları harekete geçmeye hazır hale gelir.

Dorsal vagal devre, vücudun "donma" tepkisinden sorumludur. Bu devre, vücut stres veya tehlike tarafından bunaldığında aktif hale gelir. Dorsal vagal devre aktif olduğunda, kalp atış hızı ve kan basıncı dramatik bir şekilde düşer ve vücudun kasları kendini korumak için gerilir.

Polivagal Teori, stres, anksiyete ve travmayı anlamamız için önemli çıkarımlar sunar. Teori, OSS'yi oluşturan farklı sinir devrelerinin sürekli olarak birbiriyle etkileşimde olduğunu ve bu devreler arasındaki dengenin zihinsel ve fiziksel sağlığı korumak için çok önemli olduğunu öne sürer. Bu devrelerden biri aşırı aktif olduğunda, anksiyete, stres ve travma gibi sorunlara yol açabilir.

Ventral vagal devreyi aktive etmeye odaklanan çözümler (örneğin yoga ve meditasyon) anksiyete ve stres gibi durumların tedavisinde yardımcı olabilir. Sempatik sinir sistemini aktive etmeye odaklanan terapiler (örneğin maruz kalma terapisi) PTSD gibi durumların tedavisinde yardımcı olabilir. Bu nedenle, Polivagal Teori, OSS ile ilgili sorunların tedavisinde farklı yaklaşımların nasıl kullanılabileceğini anlamak için bir çerçeve sunar.